Dit boek is een gezamenlijke uitgave van: Primavera Pers en Uitgeverij Ginkgo

Prachtige getijdenboeken uit de Middeleeuwen, de imposante Statenbijbel en het invloedrijke Discours de la methode van de Franse filosoof René Descartes, beide uit 1637, maar ook het populaire schoolboekje De brave Hendrik (1809) en het NSB-weekblad Volk en Vaderland (1933-1944), het zijn slechts enkele van de vele duizenden boeken die de afgelopen zeven eeuwen in Leiden zijn gemaakt. Leiden heeft een uitzonderlijk rijke boekgeschiedenis die bepaald is door steeds wisselende factoren. Betreft het in de Middeleeuwen vooral de verschriftelijking van het kerkelijk en maatschappelijk leven, in de zeventiende en achttiende eeuw speelt de bloei van de universiteit een belangrijke rol. Technologische vernieuwingen en emancipatiebewegingen zijn de stuwende krachten in de negentiende en twintigste eeuw. Deze publicatie presenteert voor het eerst een integrale geschiedenis van het maken, verkopen en lezen van handschriften en boeken in een Nederlandse stad. In drie delen zijn de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van het Leidse boek over een periode van zeven eeuwen in kaart gebracht.

In het eerste deel, geschreven door André Bouwman en Ed van der Vlist, staat het gebruik van handschriften in Leiden vanaf circa 1260 tot aan het midden van de zestiende eeuw centraal, met name op het gebied van stedelijk bestuur en rechtspraak, godsdienst en literatuur. Ook de beginnende boekdrukkunst krijgt in dit deel aandacht.

In het tweede deel, van de hand van Paul Hoftijzer, wordt de grote bloei van het Leidse boekenbedrijf ten gevolge van de stichting van de Leidse Universiteit onder de loep genomen. De auteur gaat in op de relatie tussen wetenschap en boekenbedrijf en besteedt aandacht aan de organisatie van drukkerij, uitgeverij en boekhandel en de lokale leescultuur. In een afzonderlijk essay beschrijft Christiaan Vogelaar het fenomeen van het Leidse zeventiende-eeuwse boekenstilleven.

In het derde en laatste deel behandelt Berry Dongelmans een aantal ontwikkelingen in de negentiende en twintigste eeuw, zoals de verdere uitbreiding van de boekhandel en de uitgeverij, de betekenis van de industrialisatie en de technologische vernieuwing, de veranderingen in het aanbod, en de ontwikkeling van de leescultuur onder invloed van democratisering en emancipatie. Tevens biedt hij een overzicht van de belangrijkste personen die in deze periode in het Leidse boekenvak werkzaam waren.

Ontwerp en druk van dit rijk geïllustreerde boek zijn het resultaat van een hechte samenwerking tussen louter Leidse ontwerpers en drukkers, waardoor deze publicatie tevens een staalkaart is van wat Leiden aan het begin van de eenentwintigste eeuw op grafisch gebied in huis heeft.

De auteurs: Dr. A.Th. Bouwman is conservator handschriften van de Leidse Universiteitsbibliotheek; Dr. B.P.M. Dongelmans is docent boekgeschiedenis bij de Opleiding Nederlandse Taal en Cultuur en bij de Opleiding Book and Digital Media Studies van de Leidse Universiteit; Prof. dr. P.G. Hoftijzer is hoogleraar boekgeschiedenis bij de Opleiding Book and Digital Media Studies van de Leidse Universiteit; Drs. E.T. van der Vlist is conservator handschriften van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag; Drs. C. Vogelaar is conservator oude schilderkunst van Stedelijk Museum De Lakenhal te Leiden.